Một nhân chứng, bác sĩ Cazalis, đã tóm tắt lại trong mấy dòng cảm động về việc thực hiện công trình vĩ đại này, những dòng miêu tả về tác giả bất tử của công trình.Người ta có thể chứng kiến, họ hôm nay đã nguyền rủa những gì mà hôm qua họ từng tung hô tán thưởng.Sự tụ họp chỉ vài ba người riêng rẽ cũng tạo nên đám đông; ngay cả những nhà thông thái, tất cả đều có những đặc tính đám đông đối với những sự việc nằm ngoài lĩnh vực chuyên môn của họ.Bà ta là quản gia ở phố Rue de Four và tên là Chavandret.Thế là: hàng xóm, em rể, thầy giáo và cả bà mẹ nữa đều đã nhầm.Dạng hoàn thiện nhất của sự phiến diện của quốc hội đã được những người Jacobin hiện thực hóa trong cuộc cách mạng Pháp vĩ đại.Để có thể vận dụng chúng một cách khéo léo, người lãnh đạo ít nhất vô thức cũng phải nắm bắt được tâm lý đám đông và biết cách đối thoại với họ như thế nào.Chính phủ phải tổ chức kinh doanh, phải lãnh đạo, phải bảo vệ.Nó đã giúp cho người cháu không tên tuổi của ông ta trở thành hoàng đế.Mọi lời kết tội chỉ là những câu chuyện vô ích.
Nó quả thật là kẻ sáng tạo và đồng thời cũng là kẻ tàn phá vĩ đại.
